De retailsector zit midden in een turbulente tijd. Branchevervaging, de opkomst van online winkelen en de onzekerheid bij consumenten stellen traditionele retailers voor enorme uitdagingen. In Nederland zien we daarnaast een zorgwekkende trend: steeds meer leegstand in winkelstraten.
Lokale ondernemers hebben het steeds moeilijker, en de druk neemt toe door een verscherpt concurrentieklimaat, economische onzekerheden, toenemende wet- en regelgeving, en een wereldwijde handelsoorlog. Retail-expert Frank Heus bekijkt in dit artikel wat dit betekent voor de toekomst van de retail?
Branchevervaging als nieuwe norm
Het lijkt wel alsof de grenzen tussen verschillende retailsectoren vervagen. Van modewinkels die accessoires verkopen tot elektronicazaken die nu ook foodproducten aanbieden. Zelfs traditionele foodretailers beginnen hun horizon te verbreden en verkopen fietsen en doe het zelf artikelen. Of ze starten een gemakswinkels.
De vraag is: hoe ver kan deze vervaging gaan en wat betekent dit voor de toekomst van specifieke retailsectoren, zoals de boek- en kantoorboekhandel?
Deze verschuiving heeft zowel voordelen als nadelen. Terwijl consumenten genieten van de uitgebreide keuze, vraagt het van retailers meer flexibiliteit en een scherpere strategie om hun positionering en aanbod te behouden. Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is de druk die deze veranderingen leggen op de kleinere, traditionele en/of zelfstandige winkels die niet in staat zijn om in deze verschuivende markt te concurreren.
Verlies van lokale ondernemers: leegstand in de winkelstraten
In veel Nederlandse steden zien we een alarmerende toename van leegstaande winkels. Winkels en kantoren die worden omgebouwd naar huizen en of appartementen.
De opkomst van e-commerce en de afname van het aantal mensen dat fysiek winkelt, heeft de economie van winkelstraten in veel gevallen verzwakt. Ondernemers van kleinere verkooppunten, die al jaren hard werken om hun lokale winkel draaiende te houden, worden geconfronteerd met een vicieuze cirkel van dalende omzet, stijgende kosten en een verlies van klanten.
De situatie wordt verder bemoeilijkt door de stijgende huren in veel winkelgebieden, de afname van voetgangersverkeer, parkeerkosten die verdubbelen en de beperkingen van traditionele winkelformules. Het is een frustrerende realiteit voor ondernemers die zowel de opkomst van online winkelen als de stijgende druk van gemeentes en vastgoedbedrijven voelen.
Gevolgen van de Trump-importheffing
Een extra complicerende factor voor veel Nederlandse ondernemers, en met name die in de retailsector, zijn de wereldwijde economische spanningen, zoals de Trump-importheffing.
De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China heeft geleid tot hogere invoerheffingen, wat de kosten van geïmporteerde goederen heeft verhoogd. Veel producten die in Nederland en andere Europese landen verkocht worden, komen uit China of andere landen die onder de importtarieven van de VS vallen.
De impact op internationale beurzen en lokale ondernemers
De wereldwijde onzekerheid heeft ook de internationale beurzen beïnvloed. Na de aankondiging van de importheffingen en de toenemende handelsbeperkingen, zagen we een daling van de aandelenkoersen wereldwijd.
Beleggers reageerden angstig op de mogelijkheid van een langdurige handelsoorlog, wat leidde tot volatiliteit op de markten. Deze marktschommelingen hebben een directe impact op het consumentengedrag. Wanneer de beurskoersen dalen, voelen consumenten vaak een afname van hun koopkracht en zijn ze minder geneigd om grote aankopen te doen. Dat zet de verkoop in de retailsector verder onder druk.
Voor Nederlandse ondernemers betekent dit dat de economische onzekerheid hen niet alleen in hun lokale markten treft, maar ook in de bredere wereldhandel. De stijgende invoerprijzen, in combinatie met dalende consumentenbestedingen door de beursvolatiliteit, maken het steeds moeilijker voor bedrijven om hun prijzen concurrerend te houden en tegelijkertijd winstgevend te blijven.
De evolutie van de office- en stationery business: overleef of transformeer
De office- en stationery sector heeft, net als andere segmenten, te maken met zowel online concurrentie als de vraag naar meer gepersonaliseerde producten. Waar je voorheen in fysieke winkels vooral standaard kantoorartikelen kocht, verschuift de focus nu naar luxe kantooraccessoires, duurzame producten en op maat gemaakte artikelen.
Een goed voorbeeld van een speler die zich in deze uitdagende markt probeert te onderscheiden is Hornbach, de bouwmarktketen. Hoewel Hornbach bekend staat om zijn assortiment en professionele hulp richting eindgebruiker in de winkels heeft het bedrijf ook besloten om zijn fysieke winkels verder uit te breiden.
Dit doet Hornbach met succes door klanten de mogelijkheid te bieden hun bouwmaterialen en gereedschappen zowel online te bestellen als op te halen in de fysieke winkels plus een drive-in concept te bieden. De ervaring van het fysieke winkelen wordt gecombineerd met het gemak van online bestellen, waardoor Hornbach een breed scala aan klanten weet te bedienen. De uitbreiding van fysieke winkels helpt hen niet alleen om de klanten dichter bij hun producten te brengen, maar ook om een complete winkelervaring aan te bieden die verder gaat dan wat online kan worden geboden.
Coolblue: succesvol hybride model
Een ander opvallend voorbeeld is Coolblue, de online gigant die besloot om zijn succesmodel van pure e-commerce uit te breiden naar fysieke winkels. Coolblue heeft zijn succes opgebouwd door consumenten te bedienen met een breed assortiment aan elektronica en een uitstekende klantenservice via hun online platform.
Maar om de klantbeleving te verbeteren en om klanten de mogelijkheid te bieden om producten fysiek te zien en uit te proberen, begon Coolblue in 2016 met de opening van fysieke winkels. Dit hybride model van zowel fysieke als online verkoop heeft Coolblue in staat gesteld om verder te groeien in een tijd waarin de retailsector onder druk staat.
De fysieke winkels hebben een manier geboden om klanten persoonlijker te bedienen. Daarnaast hebben ze het online verkoopplatform versterkt, door klanten te helpen bij het kiezen van producten en door de zichtbaarheid van het merk te vergroten.
Door deze fysieke uitbreidingen heeft Coolblue zijn merk weten te vestigen als zowel een betrouwbare online speler als een toegankelijk en klantgerichte winkelketen. Hun succes komt voort uit het combineren van de voordelen van het online winkelen met de waarde van face-to-face interactie. Wat helpt is dat de CEO en eigenaar op social media continu zichtbaar is en hierdoor ook de nieuwe generatie bereikt.
Action als meester in het back-to-school segment
Bij Action zien we een sterk voorbeeld van hoe bedrijven inspelen op specifieke seizoensgebonden behoeften van consumenten, zoals het ‘back-to-school’ seizoen. Action heeft zich gepositioneerd als een belangrijke speler in dit segment, door op grote schaal schoolbenodigdheden aan te bieden tegen lage prijzen.
Wat vroeger voornamelijk een niche van kantoor- en schoolwinkels was, heeft Action effectief overgenomen. Door de massale aanwezigheid van Action-winkels in Nederland (en in heel Europa) en de lage prijsstelling, is de retailer een go-to plek geworden voor ouders die schoolspullen willen kopen. Dat stelt de keten in staat om aanzienlijke omzetgroei te realiseren in deze periode.
Wat Action onderscheidt, is niet alleen de prijs, maar ook het vermogen om snel in te spelen op trends. Ze bieden niet alleen traditionele schoolbenodigdheden aan, maar ook andere gerelateerde producten, zoals accessoires, cadeaus, en zelfs kleinere elektronica.
Door zich flexibel aan te passen aan de behoeftes van de consument en in te spelen op populaire thema’s, heeft Action zijn positie als dominante speler in de retailmarkt verder versterkt.
Blokker: doorstart van 40 franchisenemers
Een ander opmerkelijk verhaal binnen de Nederlandse retailsector is dat van Blokker, dat ondanks een moeilijke periode een afgeslankte doorstart heeft gemaakt. De Blokker-winkels in Nederland hadden het zwaar te verduren, door de stijgende concurrentie van online retailers en de veranderende wensen van de consument. De winkelketen moest uiteindelijk een faillissement aanvragen, maar er was nog hoop.
In plaats van volledig op te geven, werd besloten een nieuwe koers te varen. Blokker besloot door te gaan met de 40 franchisenemers die hun winkels in de lucht hadden gehouden. Dit was een strategische zet om het merk te behouden en de Blokker-formule te blijven voortzetten.
Door een samenwerking met de franchisenemers bleef Blokker in staat om in de markt te blijven spelen, met name in de traditionele markten van huishoudelijke artikelen, speelgoed en verlichting.
Deze franchisenemers kregen meer vrijheid om zich te richten op specifieke productcategorieën en konden de formule aanpassen aan de lokale behoeften. Dit model biedt meer flexibiliteit dan de traditionele winkeloperaties van Blokker en helpt de keten zich opnieuw te positioneren in een veranderende markt waarbij de franchisenemers puur ondernemers zijn en ook precies weten wat in hun regio speelt en waar er behoefte aan is.
Frank Heus
Frank Heus is een ondernemend & inspirerend commercieel directeur met een bewezen staat van dienst bij onder andere HG International, Bolton Adhesives, Henkel en PGZ/Feeder One. Hij heeft zowel commerciële als marketingafdelingen naar eenzame hoogte gebracht door teams te inspireren, merken te versterken en duurzame omzetgroei te realiseren.
Daarnaast is hij actief binnen diverse netwerkorganisaties in DIY, food, marketing en office, waaronder bij Officers World als bestuurder.
Stabilo en Dolce & Gabbana met luxe kantooraccessoire
In de wereld van kantooraccessoires heeft Stabilo, een fabrikant van markeerstiften, afgelopen periode een opvallende samenwerking aangekondigd die op een deel van het assortiment zichtbaar is. Het bedrijf ging een partnerschap aan met het prestigieuze modehuis Dolce & Gabbana om een unieke collectie van markeerstiften en pennen uit te brengen in een exclusieve verpakking.
De nieuwe lijn, de Unlimited Dolce & Gabbana variant, werd gepresenteerd in een luxe doos die de verfijnde stijl van het modehuis combineert met het praktische nut van Stabilo’s producten. Hier was prijs geen issue, maar het unieke product.
Deze samenwerking is een primeur in de stationery-sector en toont aan hoe merkstrategieën zich steeds meer richten op exclusieve en premium ervaringen, zelfs voor producten die traditioneel als alledaags werden beschouwd.
Door zich te associëren met een high-end merk als Dolce & Gabbana, wil Stabilo niet alleen de productbeleving te upgraden, maar ook een nieuwe klantengroep aanspreken die wellicht niet eerder gedacht zou hebben om premium kantoorartikelen aan te schaffen. Deze zet speelt in op de trend van personalisatie en luxe, die steeds vaker terugkomt in de consumentencultuur.
Welke fabrikant/groothandel in de office business gaat ook zo iets ondernemen?
