Wat een knotsgek jaar hebben we achter de rug…..Begin dit jaar zag het er nog zo gewoon uit. De meeste bedrijven startten met een optimistische begroting, gebaseerd op groei. De Paperworld, de Papershow verliepen redelijk normaal, alhoewel er al wel een virus in China actief was, maar dat leek nog ver weg. Quantore en Hameco maakten zich op voor hun eeuwfeest en ook alle andere lokale evenementen stonden gewoon in de stijgers. Uiteindelijk bleek de Officers meeting op 12 maart het laatste event dat plaatsvond voordat Nederland half maart in de intelligente lockdown ging.
Eerst zag de branche een toename van de verkoop van artikelen om thuis te werken. Dat veranderde na een week in een oplopende verkoop van wenskaarten en hobby-artikelen. Wat betreft de zakelijke verkoop hoorden we wisselende geluiden. Kantoren gingen massaal dicht en dat leidde met name tot teruglopende inkoop bij grotere organisaties. En in België zagen we een papeterie die wc-papier ging verkopen. Iets wat pakweg honderd jaar geleden heel normaal was voor een kantoorboekhandel.
Gekkenhuis
Cor van IJsselmuide (Office Totaal Hoekschewaard),. “Het is hier n gekkenhuis, zeker dankzij onze webwinkel. We zien ruim twee keer zoveel orders als normaal, wel met een orderwaarde die een stuk lager is als je gewend bent. Je ziet nu wel een verschuiving. De eerste week verkochten we heel veel muismatten, waarschijnlijk in verband met hygiëne. Nu zie je dat verplaatsen naar hobbyartikelen.” Chris Kolvenbach van De Rijk Kantoorshop in Beneden-Leeuwen. “Ons heeft de crisis geen windeieren gelegd. De winkel loopt goed. Er komen veel mensen die je normaal niet ziet, die hebben spullen nodig voor thuiswerken en de baas betaalt toch. Wenskaarten loopt bij ons altijd goed, en nu helemaal. Mijn zakelijke klanten hebben het allemaal druk. Alle horecazaken hier hebben een thuisbrengservice en een restaurant is gestart met de verkoop van eigen mayonaise, daar moeten we etiketten voor maken.” Het zijn bijzondere tijden, ook voor tabaksspeciaalzaak/ boekwinkel Boelens in Emmen. Sinds het Rijk maatregelen heeft genomen vanwege het coronavirus is de vraag naar puzzelboekjes, tijdschriften, wenskaarten en sigaretten explosief gestegen. “Uitgezonderd de kerstperiodes hebben we de laatste jaren nog nooit zoveel wenskaarten en postzegels verkocht als de laatste week. Wel drie keer zoveel als normaal.’’ “Na de eerste beperkende maatregelen van het Rijk ontstond de angst dat na horecazaken ook winkels dicht zouden gaan. Niet de supermarkten, maar de winkels waar geen levensmiddelen of medicijnen worden verkocht. Een deel van de klanten anticipeerde daar alvast op.’’
Zakelijke markt stokt
Jos van Dalfsen van VWC Kampen “Bij VWC merken we dat het aantal webshop orders kantoorartikelen afneemt, doordat bedrijven deels of geheel dicht zijn en veel kantoorpersoneel thuis werkt. In de winkels is het in de eerste weken drukker, met name is er veel vraag naar kabels, monitoren, laptops, printers, inktcartridges en dergelijke. Je merkt dat nog niet iedereen gewend was om thuis te werken. Ook producten om telefonisch te vergaderen zijn in trek. Bij de kantoren en productiebedrijven is veel vraag naar hygiëne producten.” De omzet van webshops voor kantoorartikelen gaat als gevolg van de Coronacrisis door het dak. Directeur Marc van Raai van Inktweb.nl. “Het is nog drukker dan in de Kerstperiode”, zegt hij. “We draaien drie keer zoveel omzet als normaal.” Het bedrijf moet alle zeilen bijzetten om cartridges, printpapier, pennen en andere kantoorartikelen snel bij de klant te hebben. Volgens directeur Jongen van Thuiswinkel.org opereert Inktweb.nl in een van de twee branches die profiteren van de crisis. “De eerste groep zijn webwinkels die ervoor zorgen dat mensen thuis kunnen werken”, zegt Jongen. ”,En dan moet je niet alleen aan kantoorartikelen denken, maar bijvoorbeeld ook aan leveranciers van laptops, telefoons en dergelijke.” De andere groep die profiteert zijn de webshops die ervoor zorgen dat we thuis kunnen leven; supermarkten (+90%), drogisterij-artikelen (+500%) en woonaccessoires.
Acties
Snel na de lockdown starten veel winkeliers speciale acties. Van Atten kantoorboekhandel ziet een toenemende behoefte aan boeken, puzzels en spellen. Daar spelen zij onder andere op in door verrassingstassen samen te stellen. Deze leentassen zijn samengesteld met de lokale bibliotheek en zijn gevuld met onder meer boeken. Wuestman geeft – in samenwerking met leverancier Ravensburger – gratis spellen en puzzels weg aan zorginstellingen. “Wij hebben een aantal zorginstellingen als klant waarvan wij personeel dat zorggerelateerd werk uitvoert, willen ontlasten van werkdruk. Met name cliënten met een verstandelijke beperking hebben enorm veel moeite met de huidige situatie, kortweg omdat zij het niet begrijpen. Dat zorgt voor veel extra werkdruk. Met het uitdelen van spellen en puzzels willen we zorginstellingen en het personeel een hart onder de riem steken,“ aldus Cor Remmers. Onder de naam ‘Schone Bakkes’ wordt in Den Haag op non-profit basis gewerkt aan het vervaardigen van 3D geprinte spatmaskers. Daar draagt A.J. Prins Kantoorboekhandel te Delft ook aan bij. De maskers worden ter beschikking gesteld aan verzorgingshuizen en kraamzorghulp in de gemeente Den Haag Begin april doen we een rondje langs de leveranciers. Arnold Theuws (algemeen directeur Quantore): “Als ik kijk naar omzet, zie ik in de eerste weken een daling van zo’n tien procent. Het aantal orders zit op een redelijk gelijk niveau als voorheen. Wel zien we veel meer kleinere orders, waar we meer werk aan hebben. We leveren in toenemende mate namens leden rechtstreeks aan de eindgebruiker, omdat winkels gesloten zijn bijvoorbeeld. In die zin loopt het aardig door.” “Echte leveringsproblemen hebben we nog niet, behalve van hygiëneproducten als zeep, desinfecteringsmiddel of mondmaskers. Producten als inktcartridges en ergonomische middelen zijn erg gestegen in omzet. In de categorie schrijfwaren zien we een enorme populariteit van bijvoorbeeld kleurpotloden.”
Groei dropshipments
Erwin Snoeker en Roland Laschet (Adveo): “Sinds de coronacrisis begon merken we dat de dropshipments nog verder enorm toenemen. Vooral in België, waar de vakhandels gesloten zijn, behalve kantoorwinkels die ook kranten verkopen. Doordat veel mensen gingen thuiswerken verkopen we heel veel producten, zoals draadloze muizen, bureaustoelen, ergonomische producten, hobby- en knutselartikelen et cetera. Ook zie je een flinke stijging van de verkoop van kopieerpapier en toner/cartridges. Men is thuis flink aan het printen en knutselen geslagen.” Door de social distancing maatregelen pakken veel mensen weer andere activiteiten op. “Zo vlogen producten als boetseerklei en canvasdoeken uit de (web)winkels. Ook handdoekjes, tissues, schoonmaakproducten, alle hygiëne-artikelen doen het heel goed.” Leo Wieling van Legamaster: “Extra zuur is dat we 2020 zo ontzettend goed van start waren gegaan, alle signalen wezen op een fantastisch jaar. Helaas is dit overmacht in het kwadraat. In april zullen we eerst nog wel een grote klap krijgen en dan hopen we dat het halverwege mei allemaal weer wat opengaat. Inmiddels zetten we in op producten die je thuis kunt gebruiken. Niet alleen voor thuiswerkers maar ook voor die mensen die nu thuis onderwijs moeten geven. “
Minder aanvoer
Roelof Langius (In2Brands): “In2Brands heeft ook hinder ondervonden dat bepaalde aanvoerlijnen stokten. Bij veel producten zit wel een onderdeel uit China bij. Sinds de tweede week van februari hebben we geen productie meer vanuit China. We moesten het doen met onze voorraden. Daar dreigen serieus wel backorders in te komen. Maar de klanten hebben wel begrip voor deze uitzonderlijke situatie..” Kees Broekman (Maul) : “Voor Nederland zitten we nog in een ‘wat voordeligere’ positie, ten opzichte van andere landen om ons heen, waar een veel zwaardere lockdown is ingesteld. Wij hebben voornamelijk verbruiksartikelen en zitten niet echt in de hoek van de nieuwe omzet met artikelen voor thuiswerkers. Wel bieden we dropshipments waar men gebruik van maakt met bijvoorbeeld de aanschaf van betere verlichting voor thuis.”
Sterke groei wenskaarten
Directeur Puck van Aart hield even zijn adem in, toen de coronamaatregelen half maart ingingen. En toen keerde het tij plotseling weer. “,Heel snel zagen we dat mensen kaarten gingen gebruiken om met elkaar in contact te blijven, om oma wat aandacht te geven, om een verjaardag toch nog een beetje feestelijk te maken. De waardering voor de wenskaart ging opeens heel snel omhoog”, merkten Van Aart en zijn collega’s. ‘Tienduizenden tot honderdduizenden’, Van Aart kan niet precies benoemen hoeveel extra kaarten momenteel naar winkels worden verscheept. Maar dat het er heel veel meer zijn dan normaal, is zeker. Langzaam maar zeker komt een stroom van nieuwe producten op gang, met name gericht op hygiëne en bescherming tegen de overdracht van het corona-virus. Jalema komt al snel met een heel nieuw assortiment, veelal samengesteld samen met lokale leveranciers. Zoals diverse handige stickers, een handsfree deuropener plus een serie transparante schermen voor hygiëne en veiligheid. Ook Herma levert een keur aan stickers voor de nieuwe 1,5 meter economie. En bedrijven als Antalis, Bakker Elkhuizen, Aurora, COPOP, Durable, edding, GoBright en HSM komen later in 2020 als genomineerde in aanmerking voor de speciale categorie voor Corona-solutions Award tijdens de Benelux Office Products Award.
Op omvallen
Ondertussen hebben de boekhandels het zwaar. Een op de drie boekhandels in Nederland dreigt failliet te Volgens de Koninklijke Boekverkopersbond (KBB) staan vooral de boekhandels in de grote steden op omvallen met omzetdalingen van 80 tot 90 procent. Deze winkels verkopen verder geen andere producten aan de toonbank, zoals staatsloten en kleurboeken. In de zomer wordt bekend welke bedrijven staatssteun hebben aangevraagd om de eerste periode te overleggen. Circa 250 bedrijven in de kantoorbranche hebben de afgelopen maanden bij de overheid aangeklopt voor looncompensatie via de NOW regeling in het kader van de coronacrisis. Office Centre, Manutan, Bruna, Lyreco , Staples en Office Depot zijn de grootste ontvangers, met respectievelijk circa 900.000 voor Office Centre en Manutan, een miljoen voor Bruna en Lyreco en bijna twee miljoen euro voor Staples en Office Depot. Verder opvallend op de lijst; Manutan met bijna 900.000 euro, Drentea met een bijdrage van 328.000 euro en Jalema met 290.000 euro. Aarts & Co uit Tilburg kreeg 128.000 euro. 78.000 euro was er voor Van der Corput uit Breda. De kantoorspecialist uit Veenendaal vroeg 70.000 euro aan. De gegevens betreffen een momentopname voor de eerste aanvraagperiode, die tot 6 juni liep.
Nauwelijks events
De ISE, begin maart in de RAI in Amsterdam was het laatste grote event dat dit jaar plaatsvond. De Orgatec ging eerst wel door in oktober, maar werd onder druk van de exposanten geannuleerd. De volgende editie is in het najaar van 2022. De Paperworld is verplaatst van januari naar april 2021. De enige grote Duitse beurs die dit jaar wel plaatsvond, was de IFA in Berlijn, weliswaar in zwaar afgeslankte vorm. Voor de rest vielen de meeste events weg, zoals het eeuwfeest van Quantore, dat in het voorjaar gepland stond. Wel door gingen alle drie de bijeenkomsten van de Officers.
Daar gaan we weer…
En toen, half december, het aantal besmettingen liep op en Nederland ging in harde lockdown. Dat betekende ook dat alle winkels die geen essentiële producten verkopen, zoals levensmiddelen, drogisterij-artikelen en toiletpapier, vijf weken dicht moeten. Winkels met een afhaalpunt mogen alleen open blijven voor het brengen en halen van pakketjes. De maatregel treft overigens niet de kantoorvakhandels die bij de Kamer van Koophandel als groothandel staan ingeschreven. Zij kunnen gewoon open blijven. Hetzelfde geldt voor ondernemingen die ingeschreven staan voor reparatie.
Lege winkelstraten
De grote Retail ketens als Action, Hema en Wibra waren direct na het ingaan van de lockdown weer open, omdat zij voldoen aan de criteria dat een winkel minimaal 30 procent van hun omzet uit de producten moet halen. In principe mochten ze dan ook alleen dergelijke producten verkopen. Maar een klant die met een pak printpapier de Hema uitliep in een reportage bij Omroep Brabant, illustreerde hoe ruim dat begrip werd uitgelegd. Na druk vanuit Den Haag zijn deze winkels dan ook na een dag weer gesloten. Voor drogisterijen ligt dat dan net weer anders. Kruidvat bijvoorbeeld heeft geen beperkingen opgelegd gekregen en mag ook niet-essentiële producten verkopen, bevestigt een woordvoerder.
Boos
Eric Herni, eigenaar bij Boekhandel Eric Herni (The Read Shop Almere-Haven), reageert boos op Linkedin. “In mijn winkelstraat: de opticien, de snackbar de viswinkel, de dierenwinkel, de stomerij, de kaaswinkel, de Turkse bakker en de drogist mogen open. Twee winkels moeten dicht: de winkel met damesmode en de boekwinkel. Ik heb echter ook een PostNL balie en een ING servicepunt. Die mogen wel open blijven, maar de klanten die daarvoor dwars door mijn winkel moeten lopen, mogen geen boeken, wenskaarten en tijdschriften kopen. De supermarkt in de volgende straat mag uiteraard wel open. Vanwege de levensmiddelen. De klanten die daar komen kunnen ook gewoon boeken en tijdschriften meenemen. De drogist mag open en kan ook gewoon speelgoed, nagellak, snoepgoed, staatsloten en armbandjes verkopen. Ik mag alleen open voor PostNL en ING. Ik mag klanten niet hun telefonische bestellingen laten ophalen in mijn winkel. Ik ga dus vijf weken mijn klanten in mijn boekwinkel hun boeken zien kopen bij Bol en Amazon.”
60 euro voor drie uur
Wat helpt is een extra vergoeding tijdens de lockdown. PostNL geeft 20 euro per uur om open te blijven. Concurrent DHL betaalt niet-essentiële winkels met DHL-afhaalpunten 60 euro per dag om minimaal drie uur open te blijven. En dan, de lockdown is nog maar vier dagen op dreef, en Audax sluit ruim 400 pakketpunten bij Bruna, AKO en Read Shop. De situatie bleek absoluut onwerkbaar. Ook Primera zegt dat na de eerste week de meeste van zijn 520 winkels dicht zullen zijn. Klanten waren gefrustreerd dat ze voor een enveloppe of een rolletje plakband naar de Kruidvat of de Albert Heijn moesten om iets te kunnen versturen, terwijl ze het konden zien liggen in de winkel. “Dit leidde tot woordenwisselingen en nare situaties”, stelt een woordvoerder van Audax op vrijdag vast.
