Na ruim 50(!) jaar werkzaam te zijn geweest in de kantoorbenodigdheden, -machines en -inrichting is Aaltjo van der Wal (67) deze zomer met pensioen gegaan. We weten dat mensen vaak hun hele werkzame leven in deze boeiende branche werken, maar 50 jaar vonden we toch wel bijzonder. Vandaar dat we samen met Aaltjo nog eens in vogelvlucht langs 50 jaar kantoorbranche lopen.
We schrijven 1973. Aaltjo van der Wal is net 17 en heeft zojuist zijn Mavo-diploma gehaald.
“Een vriend vertelde mij dat er een plekje bij Nieborg in Winschoten was. Ik las ontzettend veel boeken in die tijd, dus de link was gauw gelegd. Na het gesprek met de eigenaar Koos Nieborg kon ik direct aan de slag als jongste bediende. Verkopen mocht ik nog niet. Ik was gewoon in de winkel, legde de spullen neer, stofte af, enzovoort. Zo ben ik begonnen.”
“De kantoorboekhandel in Winschoten was in die tijd de grootste in de regio Oost-Groningen en eén van de twee grootste in de provincie Groningen. Een boekhandel en een kantoorboekhandel met een heel compleet pakket, tot en met machines en meubilair aan toe. ”
“Ik voelde me direct thuis”, vertelt Aaltjo. “Niet alleen bij de boeken, maar ook binnen de kantoorboekhandel. Iets wat ik me vooraf niet had kunnen bedenken, maar gewoon op mijn pad is gekomen. Ik was helemaal verslaafd aan het lezen van boeken. Dat was echter een klein deel van de totale handel daar.“
Groeiende verantwoordelijkheid
In het begin werkte Aaltjo met een grote club van 15 mensen, maar dat was ook nodig gezien de omvang en diversiteit van de werkzaamheden. “Het was best een grote organisatie in die tijd. Je had natuurlijk een boekhandel- en een kantoorboekhandelafdeling. En dan had je de machines en de meubelen. En in de zomer was iedereen nodig om de schoolboeken eruit te krijgen. In de Sinterklaasperiode kwamen er heel veel spellen en puzzels. Dat ging er ook allemaal bij.”
Langzaam maar zeker groeide de jonge Aaltjo in zijn rol en mocht hij ook klanten helpen en kantoorartikelen verkopen. “Dat was natuurlijk enorm in de tijd qua assortimenten en kennis. Ik heb later tegen anderen gezegd dat je zeker een paar jaar nodig hebt om je de kennis van de kantoorhandelbranche eigen te maken.”
In die jaren overleed Koos Nieborg en namen familieleden de taken over. Dat gaf Aaltjo veel vrijheid. Zo toog hij twee keer per jaar met de boekhouder naar de Trade Mart in de Jaarbeurs Utrecht. “Dat was een feestdag voor ons. En ik moest ineens als broekie naar de ledenvergadering van Veneka. In mijn oude autootje helemaal naar Nijmegen. Dan zaten daar al die sjieke directeuren, echte heren, in pak en stropdas.”
Vanaf 1976 bekwaamde hij zich verder in het vak via de vakopleiding, dat door meneer Geelhoed in Meppel werd verzorgd. “Dan kregen we na een dag cursus een koffer mee met allerlei artikelen, waar je dan alles van moest leren. Aan het eind van de opleiding kregen we wel een vakdiploma inclusief middenstandsdiploma.”
Andere tijden
“Ik deed in die tijd de verkoop, maar hielp ook mee met het uitpakken van de spullen. In die tijd was het een dubbele winkel met een grote showroom. Er kwamen elke week veel vertegenwoordigers langs. Die namen de bestellingen vooruit op en zorgden ervoor dat de voorraad van de spullen op niveau bleef. Ik herinner me er een, Bouke Draaisma, die kwam altijd op maandagmiddag. Dat was een echte verhalenverteller en als hij kwam was het altijd een groot feest. Als er geen vertegenwoordiger kwam, moest dat allemaal telefonisch of per brief. Heel anders in vergelijking met nu.”
In al die jaren is er qua producten ook veel veranderd. Aaltjo heeft de copier nog zien komen. “De eerste was zo’n kleine 3M-machine, waar je nog een roze vel nodig had wat je eerst moest belichten. Als je dat tien minuten in de zon liet liggen, waren de letters weg. En voor een kopietje betaalde je dan 1,50 gulden. En in het begin had je alleen nog mechanische typemachines.” In die tijd waren typelinten en kantoorboeken de grote omzetmakers. “Er waren echt enorme bedrijven als Pelikan en Atlanta, die waren echt machtig en groot in die tijd. En je moest nog advies geven over kantoorartikelen, over een Atlanta doorschrijfboekhouding bijvoorbeeld. Dat is natuurlijk niet meer, klanten willen een pakket artikelen en een goede service.
Aan de slag als vertegenwoordiger
Na een paar jaar besloot de familie Nieborg de zaak te verkopen. Aaltjo kreeg toen als eerste de eerste mogelijkheid om het bedrijf over te nemen. Maar daar was hij als 24-jarige toch wel huiverig voor. Öm daar meerdere miljoenen in te steken, dat zag ik toch niet zitten.”Toen is het verkocht aan de familie Timmermans. Halverwege de jaren tachtig is het een Bruna geworden.
“Ik had inmiddels veel vrijheid gekregen, maar na de verkoop moest ik een aantal stappen terug doen. Dat was niet mijn ding. Op dat moment was ook net onze vertegenwoordiger bij ons weggegaan. Toen heb ik zijn werk opgepakt en ben ik zodoende naar buiten gegaan.”
Hij keek er in het begin als een berg tegen op, maar als snel bleek dat het werk als vertegenwoordiger hem het best lag. Want vanaf het moment dat hij voor Nieborg op klantenbezoek ging, tot aan zijn pensioen is hij als vertegenwoordiger aan de slag geweest.
Na een aantal jaren bij Nieborg werd hij in 1988 benaderd door de groeiende organisatie van Kuipers, die net in Groningen een nieuwe vestiging hadden geopend.
Een grote kracht van Aaltjo was het opbouwen van een enorme klantenbase. Hij was de man uit de regio. En dat was ook de eis van Kuipers indertijd. ”Het was een enorme stap, zo vanuit de provincie. Ik heb er wel even over gedaan om te wennen, want het was echt een hele andere organisatie. Ik heb bij Kuipers uiteindelijk ontzettend veel geleerd. Het was een heerlijke tijd. We waren één grote familie. Ik was één van de weinigen die bij Kuipers meerdere produktgroepen mocht verkopen; kantoortikelen, -meubilair en -machines. Ik ben in 2001 weggegaan, na ruim 13 jaar.Inmiddels had Kuipers al een paar nieuwe eigenaren gehad en ws het familiegevoel helemaal weg.” In zijn tijd bij Kuipers was met name de markt voor kantoormachines booming.
Werken bij Datas
Vervolgens is Aaltjo bij Interoffice aan de slag gegaan. Tot 2014, waarna hij de overstap maakte naar Datas. Tot deze zomer, waarna hij uitgebreid afscheid heeft genomen van een aantal klanten. Ik heb een rondje gemaakt met de directeur en een medewerker van de binnendienst. Er waren klanten bij , die ik 45 jaar heb gehad. Het was echt heel emotioneel, met dozen met bier, bloemen en cadeaubonnen. Er was een bedrijf in Delfzijl, een scheepvaartbedrijf. Dit was een van mijn eerste klanten die ik destijds binnenkreeg. En de inkoper daarvan is net begin dit jaar ook met pensioen gegaan. Hij was een van onze grootste klanten geworden. En dat zijn ze nog steeds. ”
50 jaar in de verkoop
Aaltjo is dus van het begin van zijn werkzaam leven tot aan zijn pensioen verkoper geweest. En nog altijd helpt hij bij Datas met aanbestedingen bijvoorbeeld. In al die jaren is hij soms zowel verkoper als manager geweest. Bij Datas zou hij bedrijfsleider worden, maar toen kwam corona om de hoek kijken. “Dit was een hele omslag. Niemand wist wat er op ons af kwam. Ik was de eerste met een pallet desinfectiemiddel ter beschikking, wat ik verkocht aan vaste klanten. Dat spul was wel 14 tot 15 euro per fles, dus dat was big business We hebben toen op kantoorartikelen veel ingeleverd, maar zo’n beetje alles recht kunnen zetten met corona-artikelen. De prijs maakte niet uit, als we maar konden leveren. Het leek wel een slagveld in mijn kantoor, maar ik voelde me daarin als n vis in het water.”
Een ander voorbeeld was toen hij op de beurs in Zuidlaren stond met de verkoop van kluisjes, in die tijd redelijk uniek. We wilden het laten opvallen en hebben toen een muur van kluisjes opgebouwd op die beurs. Een hele wand met 40 kluisjes, en de verkoop ging als een tierelier.”
Een ander hoogtepunt was het winnen van een grote aanbesteding bij een aantal regionale ziekenhuizen. “Ik heb daar wel van wakker gelegen. Dat ging om 600.000 euro aan kantoorartikelen per jaar. Dat moet rond 2005 zijn geweest. Daarna zijn we meer aanbestedingen gaan doen. Samen met Quantore ook. Aanbesteding is gewoon een heel traject. Het is de kunst van stukken schrijven en precies weten waar je de punten en de komma’s moet neerzetten. “
Eerllijkheid duurt het langst
In die tijd haalde hij wel eens wat aanbestedingen binnen, maar later werd de wetgeving veranderd en werd het voor kleinere partijen ook interessanter. Zo heeft hij wel eens een aanbesteding, die door een andere partij was gewonnen, terug laten draaien omdat daar geen juiste gegevens waren ingebracht. Een jaar later werd deze weer uitgeschreven en viel hij wel zijn kant op. “Klanten zijn nu mondiger, maar werden in die tijd wel vaak een oor aangenaaid. Dat ze 12 euro voor iets betaalden wat ook voor 60 cent kon. Of dat het niet op de lijst stond en ze ineens 80 euro moesten betalen voor één usb-stick. Ach ja ik wilde scoren he, dat gaf me altijd een kick.
Maar daarbij duurt eerlijkheid het langst, weet hij. “Op een gegeven moment hadden we in de etalage elektrische schrijfmachines staan voor 1.200 gulden per stuk. Toen kwam er een moeder met haar dochter binnen. Die had net haar diploma gehaald en ze wilde graag zo’n machine. Toen heb ik haar een model aangeboden voor 500 gulden, die volgens mij beter bij haar paste. De vrouw was helemaal verbaasd, maar ze nam mijn advies wel over. En wat denk je, binnen vier weken had ik via dezelfde klant 6 tot 7 nieuwe machines verkocht.”
“Verkopen is een stukje kennis, een stukje informatieverstrekking. En openheid van zaken geven.”
Goede informatie geven en altijd eerlijk en open naar de klanten zijn, was altijd zijn credo.
“ Het is dan vaak gegund. Dan wil een klant ook best wat meer betalen, dan maakt een dubbeltje meer of minder ook niet meer uit.”
Niet stilzitten
Aaltjo kijkt dankbaar terug op zijn 50 jaar in de kantoorbranche. “Ik heb het werk altijd met veel plezier gedaan en vind het leuk om nog een beetje contact te houden met klanten.
En voor de buitenwereld lijkt het dat hij nu nog meer kan genieten van zijn vrije tijd, lieve vrouw, (klein)kinderen en zijn grote passie: golf. Maar nu zijn pensioen is ingegaan, denkt Aaltjo nog steeds een drukbezet man te blijven. “Het bloed kruipt toch waar het niet gaan kan. Wat dat betreft blijf ik toch hier zitten. Ik heb al die jaren in de verkoop gewerkt. Er was altijd een bepaalde druk en drang. Dat gaat nooit meer uit denk ik. Dus dat blijft gaan. Maar het is wel ontspannen nu hoor. Je moet niks meer. ‘s ochtends eet je rustig je ontbijt, drink je een kopje koffie. Heerlijk.”
