Het aantal fysieke boekwinkels in de winkelstraten schommelt in Nederland al jaren rond de 650 tot 700. Het aantal webwinkels in boeken daarentegen is in de afgelopen vijf jaar ruim verdubbeld en het aantal winkels in kranten, tijdschriften en kantoorspullen neemt af. Dit blijkt uit gegevens van het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KVK).
Het aantal fysieke boekwinkels is de afgelopen ruim 5 jaar (begin 2019 tot heden) vrijwel gelijk gebleven. In 2019 waren het er 696, nu 665, met een dip van rond 620 in de coronaperiode.
Webwinkels
In hetzelfde jaar 2019 waren er 935 webwinkels in boeken, nu zijn dat er al 1984, een toename van 108%. Koplopers in de stijging zijn de provincies Utrecht (van 88 naar 207, een stijging van 135%), Noord-Brabant (116 naar 271, 134%) en Zeeland, klein maar fijn (van 12 naar 27, een plus van 125%). Achterblijvers zijn Flevoland en Groningen (respectievelijk van 36 naar 60, dit is 67%, en van 42 naar 72, ofwel 71%). In absolute aantallen zijn de meeste online boekenwinkels te vinden in Zuid-Holland (396) en Noord-Holland (382).
Winkels in kranten, tijdschriften en kantoorbenodigdheden, die vaak ook een assortiment boeken verkopen, zijn er wat minder dan voorheen. In 2019 stond de teller op 1.238, nu zijn het er nog 965.
Geen stijging online afzet
We vragen Marianne Slagter, Strategisch manager boekenmarkt en ondernemerschap van de Koninklijke Boekverkopersbond, welke duiding er aan deze cijfers gegeven kan worden. Slagter: ‘We kunnen hiervoor kijken naar het aantal verkochte algemene boeken, de zogenoemde afzet A-boeken. Uit onderzoek dat wordt uitgevoerd door KVB Boekwerk/GfK blijkt dat die in de afgelopen drie jaar (2021 tot en met 2023) gelijk is gebleven op 43 miljoen boeken. De markt is dus behoorlijk stabiel. Er is een toename van het aantal ondernemers in de online boekverkoop, maar die vertaalt zich niet in meer online afzet.’
Hoe kan dat, meer ondernemers maar niet meer afzet?
‘Er komen vooral kleinere ondernemers met kleinere afzetaantallen bij’, legt Slagter uit. ‘Het gaat daarbij ook vaak om tweedehands boeken. In de afgelopen twee jaar lag het aandeel algemene boeken dat werd verkocht in de winkel stabiel op 56%. De toename in de online afzet die we in de coronajaren zagen, heeft niet verder doorgezet. We zien dat mensen het waarderen om te kunnen rondneuzen in een fysieke boekhandel om daar dan een mooi boek te kiezen.’
Bredere ontwikkelingen retail
Het aantal winkels in kranten, tijdschriften en kantoorbenodigdheden neemt af, wat speelt daar?
Slagter wijst op een paar ontwikkelingen die ook breder spelen. ‘Er zijn verschillende trends in de retail. In de hele detailhandel zie je dat de kleine ondernemer het moeilijk heeft, daarbij speelt het online aanbod mogelijk mee. Daarnaast, ondernemers worden ouder en kunnen soms hun zaak niet overdoen aan een opvolger. Dat betekent dat er winkels stoppen, juist ook in gebieden waar al minder winkels zijn, de kleinere kernen. De activiteit in winkelgebieden daar neemt helaas af.’
