Na twee jaar van stijging is de opname van kantoorruimte in 2023 substantieel gedaald tot 1,23 miljoen m². Dit is een daling van ruim 10 procent op jaarbasis. Vanwege onzekere economische omstandigheden en de schaarste aan geschikt aanbod kiezen bedrijven er vaker voor om hun verhuisplannen uit te stellen. Zo is het aanbod van kantoren, ondanks de verminderde opname, met 8 procent gedaald naar 4,7 miljoen m².
Ook het aantal transacties vertoonde na twee jaar in 2023 een flinke daling (-14 procent) naar 1.354 transacties. De gemiddelde transactieduur is vorig jaar verder gedaald naar 410 dagen, ten opzichte van 449 dagen in 2022. De meeste dynamiek doet zich voor in de markt voor grootschalige kantoren: de opname van metrages van ruim 5.000 m² is met 54 procent toegenomen. Daarentegen is in de overige segmenten sprake van een daling. Deze is het grootst bij middelgrote kantoren tussen 2.000 en 5.000 m² (-41 procent). Hoewel de opname van kantoorruimte over de gehele linie is gedaald, is de opname van kantoren met een energielabel C of hoger in 2023 juist gestegen. De opname van deze kantoorruimtes nam toe naar 78 procent, in vergelijking met 72 procent in 2022. Dat blijkt uit het rapport ‘De Nederlandse kantorenmarkt in 2024’ van NVM Business en datadochter brainbay. Hierin duidt NVM Business op basis van koop- en huurtransacties de ontwikkelingen in de kantoormarkt op landelijk en provinciaal niveau in 2023.
Weinig schade
Irene Flotman, voorzitter NVM Business: “De onzekere economische tijd en het hybride werken hebben ook in Nederland effect op de kantorenmarkt. Hoewel de vraag naar kantoorruimte naar verwachting iets zal afnemen, lijkt de impact kleiner te zijn dan in bijvoorbeeld de VS. De leegstand in Nederland is be perkt door langlopende huurovereenkomsten, het transformeren van kantoren naar wonin – gen en omdat wij al langer bekend waren met hybride werken. Daarnaast ondervindt onze markt weinig schade, omdat veel kantoren relatief behoudend zijn gefinancierd en de pijp – lijn met nieuwbouwkantoren bescheiden is. Desondanks is er een tweedeling merkbaar in onze markt. De vraag naar goed bereikbare kantoren die voldoen aan ESG-standaarden neemt toe, terwijl kantoren die niet hier aan voldoen terrein verliezen.”
Verduurzamingsplicht blijkt effectief
De verduurzaming van kantoren is in de afgelopen jaren sneller op gang gekomen door nieuwe wet- en regelgeving en de groeiende behoefte aan duurzame en energiezuinige gebouwen. Het verplichte energielabel C heeft dit in een stroomversnelling gebracht; ruim één jaar na dato voldoet meer dan driekwart van de kantooroppervlakte in Nederland aan deze eis. Veel kantooreigenaren hebben er zelfs voor gekozen hun kantoren direct te upgraden naar een A-label om te voldoen aan toekomstige verplichtingen. Daarnaast is sprake van een grote behoefte aan hoogwaardige, goed bereikbare kantoren op A-locaties. Vorig jaar vond bijna de helft van de opname plaats in de vijf grootste kantoorsteden; in 2022 was dit nog ongeveer 38 procent. Door zich te vestigen op goed ontsloten locaties, zoals stadscentra of in de nabijheid van stations, maken bedrijven zich aantrekkelijk voor bestaande en nieuwe medewerkers. Dit geldt vooral als in de omgeving van kantoren voorzieningen aanwezig zijn als winkels, horeca en fitness. Ook het hybride werken blijft een factor van belang, waardoor de behoefte aan flexibele kantooroplossingen groeit. Flexkantoren kunnen hierin voorzien, omdat zij voor korte periodes gehuurd kunnen worden en voorzieningen hebben als gedeelde vergaderruimtes en horeca.
Tijdig investeren in duurzame kantoren biedt groeikansen
De groeiende behoefte aan duurzame en energiezuinige kantoren biedt volgens NVM Business zowel voor beleggers als gebruikers kansen, maar dan is het wél van belang dat zij op tijd in beweging komen. “Kantoorgebouwen met een lager energielabel hebben in het afgelopen jaar bijna 20 procent van hun waarde verloren. Investeren in duurzame gebouwen biedt daarom niet alleen kansen voor waardecreatie en of waardebehoud, maar kan óók een impuls geven voor het toekomstbestendig maken van vastgoedportefeuilles. Hoewel zowel beleggers als gebruikers van grote kantoren hun blikveld steeds meer verschuiven naar duurzame gebouwen is het aantal energieneutrale gebouwen in Nederland nog schaars. Hierbij spelen de hoge bouwkosten en gestegen rente een grote rol”, aldus Irene Flotman, voorzitter van NVM Business. “Afwachten is echter geen optie: de vraag naar duurzame kantoorpanden gaat alleen maar toenemen en ook wet- en regelgeving wordt verder aangescherpt. Het is dan ook zaak het vastgoedportfolio kritisch te beoordelen op de vraag naar kwalitatief hoogwaardige en duurzame objecten. De behoefte aan moderne en duurzame huisvesting om groei te faciliteren en jonge medewerkers aan te trekken is namelijk sterk toegenomen, terwijl er nog weinig nieuwe van zulke kantoorruimte op de markt is gekomen. Om te voorkomen dat deze mismatch tussen vraag en aanbod groter wordt, is het cruciaal dat de markt nu echt in beweging komt.”
In het rapport zijn analyses over de kantoormarkt op zowel landelijk als regionaal niveau te vinden.
