De FIOD heeft recent een 55-jarige man uit het oosten van Nederland aangehouden op verdenking van het overtreden van de Sanctiewet. Deze Dmitri (55) regelde vanuit ‘een Gelders dorp’ microchips en drones in opdracht van Rusland. Met vervalste facturen en een dekmantelbedrijf in kantoorartikelen zou een Rus uit Gelderland voor twee miljoen euro aan microchips en andere technologie naar Rusland hebben proberen te smokkelen. Het Openbaar Ministerie vreest dat de technologie uiteindelijk terecht is gekomen in de Russische wapenindustrie.
De opgepakte Dmitri K. zou daarvoor zijn bedrijf in een Gelders dorpje vlak bij Deventer hebben gebruikt als dekmantel. In mei, een paar maanden nadat de EU met sancties kwam tegen Rusland, veranderde hij de naam van zijn zaak. In plaats van in radio-elektronische onderdelen handelde hij op papier plots in kantoorartikelen en andere consumentenproducten.
Verdachte omstandigheden
Volgens het Openbaar Ministerie bleef hij doorgaan met de verkoop van microchips of onderdelen daarvan. De EU-sancties omzeilde hij door zijn facturen te richten aan een bedrijf uit Malediven, terwijl zijn producten uiteindelijk bedoeld waren aan Russische bedrijven. In totaal heeft hij tussen juni en september acht facturen vervalst.
De zaak kwam aan het rollen na een melding van een bank over verdachte betalingen vanuit Rusland. Ook trok een transporteur aan de bel die de goederen moest uitvoeren. Na onderzoek van de Fiod samen met de douane en Europol kon Dmitri K. 27 september worden aangehouden. Hij heeft zowel de Nederlandse als de Russische nationaliteit en woont al ongeveer dertig jaar in Nederland.
”Tijdens het onderzoek krijgen we een steeds beter beeld hoe in opdracht van Russische bedrijven op grote schaal technologie werd aangeschaft. Dat laten ze naar Nederland zenden, waar het via andere landen uiteindelijk terechtkomt in Rusland. Waarschijnlijk is die technologie gebruikt voor militaire doeleinden”, vertelt de officier van justitie afgelopen donderdag tijdens een voorbereidende zitting bij de rechtbank in Rotterdam.
Manier van werken
Op de telefoon van de verdachte vond het OM ook 3000 foto’s. Op die foto’s stonden militaire wapens, voertuigen, beelden van bombardementen en beelden van een overleden Oekraïense soldaat. Op een van de vele beelden is de Oekraïense president Volodimir Zelenski afgebeeld naast Hitler. Daarmee wil het OM laten zien dat het wel degelijk een serieuze zaak is.
“Verdachte meent dat we het zwaar aanzetten, maar we willen onze ogen niet sluiten voor de context”, aldus de officier. “Het is evident dat high tech goederen een grote rol spelen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne”, zei ze. “Ze zijn afhankelijk van specialistische buitenlandse onderdelen.”
De technologische goederen waaronder microchips zijn uiteindelijk geleverd aan een bedrijf in Moskou, die zaken doet met Rostec, een hightechbedrijf dat levert aan de wapenindustrie. De verdachte heeft ook geprobeerd om drones naar Rusland te smokkelen, die volgens de officier van justitie hetzelfde type drones zijn als die van de Russische leger. Ook stond de telefoon van de man vol met pro-Russische beeldmateriaal, waaronder een foto van een vermoedelijk overleden Oekraïense soldaat. ‘’Verdachte vindt dat wij het zwaar aanzetten. Maar we kunnen en mogen onze ogen niet sluiten voor de maatschappelijke context’’, aldus de officier.
Overdreven
‘’Er wordt nu een gigantisch verhaal van gemaakt. Ja, er zijn spullen aan een bedrijf in Moskou geleverd, de betalingen kwamen ook gewoon uit Rusland. Daar is niks geheims aan’’, zegt de advocaat van de verdachte. ‘’En dat bedrijf doet weer zaken met Rostec, een gigantisch bedrijf, dat ook weleens aan de wapenindustrie levert. Maar nergens blijkt uit dat de goederen van mijn cliënt zijn beland bij het Russische leger.” Volgens de advocaat is er een typefout gemaakt en gaat het niet om twee miljoen euro aan goederen maar drie ton. De verdachte man zou de naam van zijn onderneming veranderend hebben, omdat er een ander bedrijf een soort gelijke naam heeft.
De directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) waarschuwde al eind oktober dat Rusland gebruikmaakt van tientallen dekmantelbedrijven om technologie uit het Westen het land binnen te krijgen. Daardoor leveren Nederlandse bedrijven onbewust onder meer microchips aan Rusland.
Dmitri K. heeft tweeënhalve maand vastgezeten. De rechtbank besloot donderdag dat K. niet langer hoeft vast te zitten. Hij mag zijn proces in vrijheid afwachten, onder voorwaarde dat hij geen technologische goederen exporteert en geen contact opneemt met personen die worden genoemd in zijn strafdossier. De zaak tegen Dimitri K. gaat verder op 13 februari.
