Moederbedrijf The Learning Network (TLN), eigenaar van onder meer schoolboekenhandelaar VanDijk staat in de verkoop. Het concern is diep in de financiële problemen geraakt en eigenaar Towerbrook wil er snel van af . Zo meldt het FD. TLN zelf werkt inmiddels aan een overlevingsstrategie.
TLN is de grootste distributeur van schoolboeken en schoolspullen in Nederland, en levert jaarlijks aan ongeveer een miljoen scholieren in het voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs hun boeken. De onderneming was vele jaren de dominante partij in deze markt, met tot voor kort een marktaandeel van zo’n 70%.Daarbij ging het naar eigen zeggen om 12 miljoen studieboeken en vier miljoen digitale licenties.
Daarnaast verkoopt het ook veel artikelen voor scholieren, zoals schriften, rekenmachines, schooltassen en dergelijke. Het bedrijf heeft vestigingen in Kampen, Emmen, Amsterdam en het Belgische Lokeren. Eind vorig jaar sloot TLN al haar vijf Studystore winkels in Amsterdam, Rotterdam, Wageningen, Maastricht en Den Haag. “Het bedrijf meldde toen: “We gaan ons volledig focussen op online dienstverlening. We zien dat studenten steeds meer online aankopen doen, ook studiematerialen. De coronaperiode heeft deze ontwikkeling alleen maar versneld. In onze – binnenkort vernieuwde – webshop kunnen studenten terecht voor al hun studiematerialen
Zeperd voor investeerder
De Brits-Amerikaanse investeerder TowerBrook kocht het bedrijf in 2016 voor €300 mln.
TLN zou een belangrijke rol gaan spelen bij de digitalisering van het onderwijs.
Dat streven lijkt nu mislukt. Daarom is TowerBrook nu op zoek naar een nieuwe aandeelhouder, meldt het jaarverslag over 2021. Daaruit blijkt ook dat TLN vorig jaar een operationeel verlies heeft geleden van €9,6 miljoen en niet meer voldeed aan de afspraken met zijn banken.
Eind 2016 betaalde de Brits-Amerikaanse investeerder TowerBrook €300 mln voor VanDijk, dat daarna werd omgedoopt tot TLN. De vorige eigenaren waren ondernemers Hans van der Wind en Wiet de Bruijn . De overname is een regelrechte bleeder voor TowerBrook. Vorig jaar werd maar liefst €110 miljoen op de aankoop afgeschreven.
TLN minder negatief
TLN heeft zich niet neergelegd bij de negatieve berichtgeving en de opstelling van investeerder TowerBrook, zo lijkt uit het persbericht eerder deze week van TLN. TLN zelf stelt: Mede door de coronavirus pandemie zijn de veranderingen in de sector het afgelopen jaar in een stroomversnelling gekomen. Het leasemodel wordt ingehaald door de duurdere License & Folio producten, en de nieuwe manier van inkopen binnen de Hoger Onderwijs markt heeft de prijzen verder onder druk gezet. De krapte op de arbeidsmarkt en de papierschaarste hebben geleid tot logistieke uitdagingen bij de levering van folio- en License & Folio-producten. TLN heeft maatregelen genomen om deze logistieke uitdagingen in 2022 beter het hoofd te kunnen bieden. Dit alles resulteerde in hogere kosten, een aanzienlijk lager aantal studenten in onze portefeuille als gevolg van de teleurstellende uitkomst van verschillende aanbestedingen, en lagere winstmarges over onze producten.
Verbetering
TLN stelt verder: Ondanks deze uitdagende marktomstandigheden stegen de inkomsten tot € 265,5 miljoen, vergeleken met € 262,5 miljoen in 2020. De totale kosten stegen van € 262,1 miljoen in 2020 naar € 275,1 miljoen in 2021, wat deels wordt toegeschreven aan de volledige afschrijving van de resterende goodwill aan het einde van 2021 van € 9,3 miljoen. Dit resulteerde in een negatief operationeel resultaat van € 9,6 miljoen over 2021 (2020 € 0,5 miljoen winst). De operationele kasinstroom bedroeg in totaal € 20,5 miljoen (2020 € 21,6 miljoen). De operationele kasinstroom na investeringen in materiële vaste activa (met name huurboeken en ICT) bedraagt € 6,7 miljoen (2020 € 6,5 miljoen) en is daarmee een verbetering ondanks de eerder genoemde extra kosten als gevolg van de logistieke uitdagingen in 2021.
Om daar aan toe te voegen: Om ruimte te maken voor de verdere uitrol van de nieuwe strategie en de herstructurering van de organisatie, heeft TLN met haar kredietverstrekkers overeenstemming bereikt om alle rente- en schuldaflossingen voor 2022 en 2023 uit te stellen tot 30 september 2023. De onderneming blijft in nauw overleg met haar aandeelhouders en kredietverstrekkers de geschikte langetermijnkapitaalstructuur evalueren om haar evoluerende bedrijfsmodel te ondersteunen.
Aanzienlijke vooruitgang
Volgens de CEO van TLN, Natascha van Nieuwenburg is in 2021 aanzienlijke vooruitgang geboekt in 2021 om een meer wendbaar, gericht bedrijf te creëren. “We hebben een sterke positie in de onderwijssector, met langdurige klantrelaties en hoge tevredenheidsscores. Door de toegenomen complexiteit in de leermiddelenmarkt, de digitalisering van leermiddelen en leerprocessen, het aantal contracten met verschillende partijen, of de behoefte aan meer diversiteit in leermiddelen om er een paar te noemen, is er meer vraag naar een educatieve dienstverlener die alles regelt. Denk hierbij onder andere aan ons Flex-model, dat inspeelt op de behoefte van het onderwijs. Uiteindelijk zal dit belangrijker zijn dan een prijsstrategie op korte termijn. Met een nog nauwere samenwerking met scholen en onderwijsinstellingen, en wederzijdse uitwisseling van kennis en behoeften, kunnen we samen beter onderwijs mogelijk maken.”
Concurrentie
Bij de overname was het verhaal dat TLN een belangrijke rol zou gaan spelen in de digitalisering van het onderwijs, zo meldt het FD. Maar het bedrijf had die slag op dat moment eigenlijk al verloren. Concurrent Iddink had al succes met de apps Magister en Eduarte, die door miljoenen scholieren en hun ouders worden gebruikt om huiswerk en resultaten bij te houden.
TLN zette in op advisering van scholen over digitalisering, maar die dienstverlening komt langzaam van de grond en is minder winstgevend dan de oude kern van het bedrijf: de verhuur en distributie van boeken.
TowerBrook lijkt nu de hoop te hebben opgegeven dat het aan TLN, waar eind vorig jaar 258 mensen werkten, nog iets kan verdienen. In het jaarverslag staat dat wordt gezocht naar een nieuwe aandeelhouder die in het bedrijf wil investeren. Oud-eigenaar en oud-bestuursvoorzitter Van der Wind zou volgens ingewijden geïnteresseerd zijn om het bedrijf terug te kopen.
Aanbestedingen verloren
De crisis bij de onderneming uit Kampen lijkt volgens het artikel in FD snel te zijn ontstaan. Een jaar geleden sprak de toenmalige cfo nog de verwachting uit dat het bedrijf in 2021 het break-evenpunt zou bereiken. Maar schoolbesturen kozen in aanbestedingen vaker voor de concurrentie en TLN verloor daardoor fors marktaandeel. In een persbericht over het jaarverslag rept het bedrijf over ‘significant’ minder leerlingen in de portefeuille. Een hogere papierprijs en krapte op de arbeidsmarkt dreven intussen de kosten op.
TLN heeft daarnaast moeite met een nieuwe manier van aanbesteden door scholen. In plaats van alle boeken in een keer te bestellen bij een distributeur, knippen steeds meer scholen de aanbesteding op in delen. Ze doen bijvoorbeeld aparte aanbestedingen voor de wiskundemethodes of de methode voor Engels. Uitgevers die lesmaterialen verkopen, kunnen daardoor rechtstreeks zakendoen met een school, zonder tussenkomst van de distributeurs.
Tegendraads
Toen deze manier van aanbesteden een paar jaar geleden zijn intrede deed, ging TLN de strijd aan met de schoolbesturen. Het bedrijf voerde meerdere rechtszaken tegen de scholenkoepel die met deze manier van aanbesteden begon. Die zaken verloor TLN.
TLN heeft volgens het jaarverslag afspraken kunnen maken met de banken, die niet direct hun geld opeisen ondanks het schenden van de convenanten. Het bedrijf hoeft schulden tot eind september volgend jaar niet af te lossen en ook rentebetalingen worden gepauzeerd. Het management zoekt intussen naar nieuwe kostenbesparingen en heeft een businessplan opgesteld om de boel de komende jaren vlot te trekken. Een nieuwe eigenaar moet zorgen voor de nodige investeringen.
Een woordvoerder van TLN verwijst voor een reactie naar het persbericht over de jaarcijfers. Daarin staat dat het bedrijf versneld doorgaat met de transitie van distributeur van boeken naar dienstverlener in het onderwijs. ‘De focus ligt inmiddels op het optimaliseren van de kwaliteit van de leerprocessen op de scholen, digitalisering en e-commerce.’
