De Amerikaanse office industrie schudt de laatste weken op zijn grondvesten. De moedermaatschappij van Office Depot en OfficeMax verdwijnt van de beurs, en de voornaamste groothandel, Essendant, trekt de stekker uit de distributie van kantoorartikelen. Wat is er nu precies aan de hand?
Exit ODP: Van beurslieveling naar private equity deal
ODP Corporation, bekend als moederbedrijf van Office Depot en OfficeMax, verdwijnt van de Amerikaanse beurs, zo werd vorige week bekend. Het bedrijf wordt voor een bedrag van 1 miljard dollar overgenomen door het private-equitybedrijf Atlas Holdings. De deal biedt aandeelhouders een premie van 34% op de beurskoers en markeert het slotstuk van een bewogen decennium.
ODP heeft in de afgelopen jaren een aantal strategische veranderingen doorgemaakt. De oorspronkelijke focus op retail is steeds meer verschoven naar B2B-dienstverlening. De retailtak – ooit goed voor bijna tweeduizend winkels – is in de loop van de tijd met meer dan 1.000 vestigingen ingekrompen. In 2024 bleven er nog zo’n 830 over. Ondertussen won de B2B-divisie terrein en is inmiddels goed voor ruim de helft van de omzet.
De overname door Atlas markeert een nieuwe fase waarin de druk van kwartaalcijfers verdwijnt. “We geloven dat we als private onderneming beter kunnen investeren in onze B2B-strategie”, aldus CEO Gerry Smith. Atlas, dat al een portfolio van 29 bedrijven in distributie en productie beheert, wil met zijn sectorkennis de digitale transformatie van ODP versnellen. Het doel: een leidende rol in de snelgroeiende markt van e-commerce gedreven B2B-distributie.
Atlas Holdings, gevestigd in Greenwich, Connecticut, bezit 29 bedrijven in de productie-, distributie-, verpakkings-, papier-, supply chain- en aanverwante sectoren. De portefeuille genereert een jaarlijkse omzet van meer dan $ 20 miljard. Atlas stelt dat het operationele model – het aanbieden van kapitaal en operationele expertise aan traditionele bedrijven – de B2B- en digitale transformatie van ODP zal versnellen.
Van fusies naar fragmentatie
De geschiedenis van ODP leest als een chronologie van consolidatiepogingen. In 2013 fuseerden Office Depot en OfficeMax voor 1,17 miljard dollar. Office Depot is een retailer die producten en diensten levert aan consumenten en kleine bedrijven via de Office Depot- en OfficeMax-winkels en e-commercesite. Daarnaast vallen de distributeur Veyer en het b2b handelsplatform Varis onder ODP.
De hevige concurrentie leidde in 2013 tot de verkoop van OfficeMax aan Office Depot voor ongeveer 1 miljard dollar, waardoor ODP ontstond..
In 2015 en nog een keer in 2021 probeerde concurrent Staples. In 2017 verkocht aan de particuliere durfkapitaalonderneming Sycamore Partners voor 6,9 miljard dollar, deze combinatie over te nemen. Beide pogingen werden door toezichthouder FTC afgeblazen uit angst voor marktmonopolies. En in 2023 was er nog een vijandelijke overnamepoging van minderheidsinvesteerder AREX Capital Management.
ODP experimenteerde vervolgens met een splitsing in retail- en B2B-takken, maar koos er in 2022 voor om toch geïntegreerd verder te gaan. De overname van systeemintegrator CompuCom in 2017 bleek achteraf een misser: gekocht voor 1 miljard, vier jaar later verkocht voor 305 miljoen.
De overname door Atlas lijkt een manier om dit alles achter zich te laten en met een schone lei opnieuw te beginnen. “Atlas heeft een lange geschiedenis in het omvormen van beursgenoteerde bedrijven naar succesvolle private ondernemingen en we zijn uniek gepositioneerd om dit ook te doen met The ODP Corporation – een iconisch Amerikaans bedrijf,” zei Atlas Managing Partner Michael Sher.
Gerry Smith, CEO van ODP zei dat de deal de positie van zijn bedrijf voor de volgende groeifase zal verbeteren. “Atlas brengt inzicht in onze sector, gecombineerd met de operationele expertise, middelen en trackrecord in het ondersteunen van haar bedrijven. Dit zal onze B2B-groei-initiatieven versnellen en onze positie als betrouwbare partner voor onze klanten versterken. De betrokkenheid van Atlas toont hun vertrouwen in onze toekomst en het sterke momentum dat we hebben bereikt door onze focus op operationele excellentie en gedisciplineerde uitvoering. We zijn enthousiast over onze toekomstplannen”, aldus Smith.
En dan de groothandel die zich terugtrekt uit kantoorartikelen
Minstens zo opvallend is het besluit van Essendant, ooit bekend als United Stationers, om na meer dan een eeuw te stoppen met de distributie van kantoorartikelen via het onafhankelijke dealerkanaal
Essendant, is een nationale groothandel in kantoorartikelen met een geconsolideerde netto-omzet van $ 5,3 miljard. Essendant bedient 30.000 resellers en heeft meer dan 160.000 artikelen op voorraad, waaronder traditionele kantoorartikelen , kantoormeubilair , schoonmaak- en kantinebenodigdheden, industriële benodigdheden en technologische producten.
Dit betekent waarschijnlijk het verlies van honderden banen en het sluiten van ten minste tien distributiecentra in de VS, waardoor er nog maar zes overblijven. Essendant is sinds 2020 eigendom is van private equity bedrijf Sycamore Partner, die sinds 2017 ook eigenaar is van Staples in de VS. De laatste blijft met 931 winkels nog wel actief in kantoorartikelen. Bij de overname van Staples eiste de toezichthouder dat er een extern bewaakte firewall kwam om de vertrouwelijke gegevens van de bij Essendant aangesloten resellers te beschermen.
Verlieslatend
De reden waarom Essendant zijn distributieactiviteiten rond kantoorartikelen en meubilair staakt? Financiële onhoudbaarheid. CEO Dave Rickard, die pas begin dit jaar aantrad, liet in een interview met vakblad OPI optekenen dat het klassieke distributiemodel voor dealers structureel verlieslatend is. “We verliezen geld op dit kanaal en zien geen mogelijkheid om dat nog om te keren,” aldus Rickard. Hoewel het OP-dealerkanaal ongeveer een kwart van de omzet van Essendant vertegenwoordigt, benadrukte hij dat het segment geen winst heeft gegenereerd en verwacht hij niet dat dit deel van de onderneming winstgevend zal worden.
Wat betreft de relatie tussen Essendant en Staples, bevestigde Rickard dat het ADOT-distributieprogramma (waarbij Essendant producten betrekt van zusterbedrijf Sycamore Partners) zal worden voortgezet. Dit programma zou zelfs kunnen uitbreiden naarmate Essendant zijn OP-assortiment verkleint. Hij merkte ook op dat de verordening van de Federal Trade Commission uit 2019, die een scheidingslijn tussen Essendant en Staples tot 2029 oplegde, van kracht blijft.
Samenvattend zei Rickard dat de stap bedoeld was om Essendant te positioneren voor een gezondere en duurzamere toekomst: “We hebben een geweldige waardepropositie voor de juiste klanten in de toekomst, met een gericht netwerk, een goedkoper bezorgmodel en een geweldig assortiment in januari/januari, foodservice, technologie en een meer gericht OP-assortiment.”
Verschuiving in kanalen
Essendant zal zich voortaan richten op groeiende segmenten als facilitaire producten, foodservice, tech-resellers en e-commerceplatforms. OP-producten (Office Products) blijven weliswaar in het assortiment, maar krijgen een veel beperktere rol. Grote accounts, directe klanten en nieuwe markten krijgen prioriteit boven de traditionele kantoorvakhandel.
Groothandel SP Richards (SPR), de enige grote overgebleven speler naast Essendant, zal mogelijk profiteren van het gat dat Essendant achterlaat. De komende maanden zal blijken of SPR voldoende capaciteit en schaal heeft om het oude dealernetwerk van Essendant deels over te nemen.
De Amerikaanse markt in transitie
Wat beide ontwikkelingen verbindt, is het afkalven van het klassieke kantoorproductenlandschap in de VS. De sector heeft jarenlang te maken gehad met krimp, digitalisering en toenemende concurrentie van online giganten als Amazon en Walmart. Volgens IBISWorld is de markt voor kantoorwinkels in de VS de afgelopen vijf jaar met gemiddeld 4% per jaar gekrompen. Dat leidt tot harde keuzes: verlieslatende modellen worden afgestoten en beursnoteringen ingeruild voor de rust van private equity. De traditionele kantoorbranche maakt in hoog tempo plaats voor een nieuwe, digitale distributiewereld.
.
