Nog nooit heeft de papiermarkt zo’n turbulente tijd meegemaakt als de afgelopen twee jaar. Van een forse overcapaciteit naar een schreeuwend tekort binnen een jaar tijd. Met als gevolg sterk stijgende prijzen. We hebben te maken met een mix van factoren die elkaar versterken. Een inventarisatie van de papiermarkt.
Het is nauwelijks voor te stellen, maar in het najaar van 2020 was er nog sprake van een forse overcapaciteit op papiergebied. In de eerste negen maanden van 2020 daalde de vraag met een kwart. Dat leidde half 2020 tot historisch lage prijzen. Voor de papierproducenten was dat reden om fabrieken te sluiten en de capaciteit te verminderen. Stora Enso bijvoorbeeld schroefde de afgelopen anderhalf jaar de papierproductie met 35 procent terug.
Ook de oorlog in Oekraine kan zorgen voor extra problemen. Lees hier de update daarover.
Oorzaken
In de eerste helft van 2021 neemt de vraag weliswaar weer toe vergeleken met 2020, maar blijft al met al toch onder het niveau van 2019. Over de eerste negen maanden van 2021 is de vraag volgens onderzoeksbureau Eurograph ten opzichte van de eerste negen maanden van 2020 met 2% toegenomen. Maar dit is wel sterk van de kwaliteit afhankelijk. Zo is de vraag naar krantenpapier licht gedaald, terwijl ander soorten juist gestegen zijn. Tegelijkertijd wordt de markt geconfronteerd met (forse) afbouw van productiecapaciteiten voor grafisch papier. Dit heeft tot gevolg dat het toch dringen wordt bij leveranciers om leveringen veilig te stellen. Deze situatie, gecombineerd met een aantal andere, is in de loop van 2021 verder versterkt en dat heeft geleid tot chaos en paniek.
Van alles naar niks
Ondertussen steeg de vraag naar verpakkingskarton, met name voor het verzenden van pakketjes, enorm. Dat leidde tot het ombouwen van fabrieken. Daarbij opgeteld kwam een tekort aan oud papier en dus ook daar een prijsstijging van wel 40 procent. Dat heeft er ook mee te maken dat China, de grootste verwerker van oud papier, per 1 januari is gestopt met de import van oud papier. De prijzen van oud papier zijn in een jaar tijd meer dan verdubbeld. Ook houtvezels zijn moeilijk te krijgen omdat er veel vraag is naar hout, bijvoorbeeld vanuit de bouwsector en vanuit China. Voor de drukkerijen komt daar ook nog een schaarste aan bepaalde inkten en aluminium bovenop, dat dan weer gebruikt wordt voor offsetplaten in het drukproces. Naast beschikbaarheid hebben papierproducenten te maken met enorme stijgingen van de prijzen van grondstoffen als oud papier en pulp. Ook de snelle stijging van energieprijzen en transportkosten trekken een spoor. Ook van pulp en celstoffen zijn de prijzen het laatste jaar met tientallen procenten gestegen. Datzelfde geldt voor transportkosten en chemicaliën.
En dan zijn we er nog niet. Zo zijn de energieprijzen meer dan verdubbeld in dezelfde periode. Overzees transport van containers werd 4 tot 5 keer zo duur. Tel alle ingrediënten op en je hebt een beeld van de chaos die op dit moment heerst. Tot overmaat van ramp komen daar in het begin van 2022 nog stakingen bij in Finse papierfabrieken.
Verpakkingspapier
De vraag naar alle soorten karton is sinds het begin van de coronacrisis sterk stijgende. De opbloei van de economie en toename van ook de e-commerce retail zorgen voor een veel sterkere vraag. De verpakkingsmarkt is een van de sterke groeisegmenten. Ook in dit segment zijn prijsverhogingen aan de orde van de dag. Inmiddels hebben producenten (waaronder de testliners) de prijzen verhoogd met stappen van € 50 per ton. De grote vraag naar karton drukt zijn stempel ook op de productiecapaciteit. De levertijden zijn de laatste maanden flink opgelopen waardoor beschikbaarheid ook hier een thema is. Inmiddels hebben veel papierfabrieken met de ombouw van machines een overstap gemaakt naar de productie van karton. Ook hebben veel fabrieken nog plannen om de komende jaren capaciteit om te bouwen richting de kartonindustrie.
Beschikbaarheid belangrijk
Op de papiermarkt is het momenteel dan ook een doorlopende chaos, stellen ook de specialisten van PaperChainManagement. De enorme onbalans tussen vraag en aanbod zorgt ervoor dat er een ware run is op de productiecapaciteit van papier. Beschikbaarheid is momenteel het criterium waarom het draait. Als gevolg van de afbouw van capaciteiten, waardoor vraag en aanbod meer in balans (zijn) gekomen, is het niet zozeer de oplopende prijs als wel de beschikbaarheid waar het om draait. Het algemene sentiment is: de prijs komen we wel uit, als we het maar krijgen. Als gevolg van de druk op beschikbare capaciteit in combinatie met de vraag wordt sterk gekeken naar partnerships en commitment. Bestaande afspraken worden wel gerespecteerd, maar er wordt ook al stevig heronderhandeld over condities. Contingentering en langere levertijden zijn aan de orde van de dag en in sommige gevallen worden volumes teruggegeven. De historisch lage prijzen gaan nu dus pijlsnel de andere kant op. In hoeverre dit stand houdt is natuurlijk altijd de vraag. Naar alle waarschijnlijkheid wordt in de loop van het eerste kwartaal 2022 duidelijk hoe de verhouding tussen vraag en aanbod zich herstelt.
Kantoormachines
De schaarste en de bijbehorende prijsverhogingen zien we niet alleen bij papier, maar zeker ook bij machines. De vele aankopen van auto’s, mobiele telefoons, laptops enzovoort hebben samen met de pandemie wereldwijd geleid tot een tekort aan processorchips en productiecapaciteit. Grote afnemers als Apple en Tesla merken weinig van het tekort. Ze zijn een grote klant en hebben vaak met een vooruitziende blik meer besteld dan dat ze daadwerkelijk nodig hadden. Ook de printerbranche heeft door deze ontwikkelingen veelal te maken met lange levertijden, prijsverhogingen door verhoogde containerprijzen en tekorten aan chips. Dit resulteert op het moment in het niet meer beschikbaar zijn van sommige modellen.
Zo levert Canon momenteel vanwege knelpunten in de levering van chips verbruiksartikelen voor printers voor verschillende MFP’s zonder halfgeleidercomponenten. Op het moment van schrijven is nog niet duidelijk wanneer de rust wederkeert en de balans tussen vraag en aanbod zich weer herstelt.
Canon eind december: ‘De huidige prijzen worden met 25 cent of meer per pak verhoogd. Graag voor eind december bestellen om ervoor te zorgen dat er in maart nog geleverd kan worden’
Matty Hartogs (Business development manager Double A Paper): in januari alleen uitleveren op basis van forcast
Hoe omschrijf je in het kort de huidige situatie op de papiermarkt?
De verkrijgbaarheid van pulp is verbeterd, prijzen zijn nog licht stijgend/ stabiliseren. De zorg zit bij transport en energie.
Hoe is het prijsverloop bij jullie geweest in 2020 en 2021?
In 2020 dalend en in 2021 vanaf juli sterk stijgend met 8-10%. Dit geconsolideerd in Q3/ Q4 en Q1 2022. Voor Q2 2022 worden verhogingen verwacht tussen 3-5%.
Wat is momenteel de levertijd?
Voor het eerst (!) kon Double A in januari alleen uitleveren op basis van forecast. Voor februari hopen we weer terug te gaan naar “back to normal” met 10 dagen levertijd. We hebben dus nagenoeg geen klant teleurgesteld.
Wat verwachten jullie voor 2022?
Dat de rust wederkeert op de huidige prijsniveaus. Afwachten wat energie en transport gaan doen.
Hoe heeft het volume kantoorpapier zich in die periode ontwikkeld?
Voor Double A branded was 2021 een uitstekend jaar, Private label was moeizamer. Veel fabrieken hadden leverproblemen en de prijsverschillen tussen C en A grade waren minimaal.
Zijn er verschuivingen in de distributie?
Nieuwe of andere afzetkanalen? Een open deur lijkt me.- E-commerce is significant belangrijker geworden.
Joey Maas (Account Manager IPS Imaging Supplies Canon); Ongekend turbulent
Hoe omschrijf je in het kort de huidige situatie op de papiermarkt?
De papiermarkt is momenteel ongekend turbulent. De extreem hoge vraag naar grondstoffen (pulp) door met name de verpakkingsindustrie, heeft zijn effect op de productie en prijs van papier in Europa. Daarnaast heeft ook de verstoring van de wereldwijde logistiek invloed op de toestroom van papier van buiten Europa. Beschikbaarheid is daarom momenteel de grootste uitdaging. Canon heeft altijd voor strategische samenwerkingen met Europese papierfabrieken gekozen en dat werkt in de huidige marktomstandigheden in ons voordeel.
Hoe is het prijsverloop bij jullie geweest in 2020 en 2021?
Vanwege de toenemende vraag naar pulp, schaarste op de papiermarkt en de extreem hoge energietoeslagen hebben ook wij diverse prijsverhogingen moeten doorvoeren naar de markt.
Wat is momenteel de levertijd?
De levertijden lopen gestaag op, dit is inherent aan de beperkte beschikbaarheid op de Europese markt en de hoge vraag. Voor magazijn leveringen kunnen we nog steeds de 24 uurs levering hanteren. Levertijden voor volle truck-loads af-fabriek zijn opgelopen naar minimaal 8 weken.
Wat verwachten jullie voor 2022?
In de eerste helft van 2022 zien wij nog steeds geen stabilisatie van de markt en zal de verhouding van vraag en aanbod op de Europese papiermarkt nog steeds uit verhouding zijn. In de tweede helft van 2022 verwachten wij dat er een verandering gaat plaatsvinden. Echter is dit van een aantal factoren afhankelijk waaronder hoe de pandemie zich wereldwijd gaat ontwikkelen.
Hoe heeft het volume kantoorpapier zich in die periode ontwikkeld?
Het volume kantoorpapier is sterk afgenomen en dat heeft uiteraard voor het grootste deel te maken met de diverse lock downs vanwege de COVID-19 situatie waar we inzitten. Veel bedrijven werken vanuit huis en hebben een groot gedeelte van 2020 en 2021 geen personele bezetting meer gehad op het bedrijf. Andere segmenten zoals de zorg en onderwijs zien we een toename van de volumes wat uiteraard een logische verklaring heeft. Daarnaast heeft bij ons de (R)etail tak een enorme groei laten zien simpelweg doordat de thuiswerkers hun print-papier bij de supermarkt of ander type Retailer of Etailer koopt i.p.v. uitprint op kantoor.
Zijn er verschuivingen in de distributie?
Nieuwe of andere afzetkanalen? Door de enorme groei in (R)etail en bij online spelers zien wij onze distributie via distributeurs en klanten met een eigen distributienetwerk significant toenemen.
