Ik loop door het winkelcentrum van Almere-Buiten. De ramen van een leegstaand pand staren mij verdrietig aan. Tientallen jaren zat er een Bruna in deze straat, maar onlangs werd daar de deur definitief gesloten.
Een winkelcentrum zonder boekwinkel heeft geen ziel.
Een uitspraak die ik ooit ergens heb gelezen en mij altijd is bijgebleven. Als het waar is – en ik denk van wel – dan gaat het de verkeerde kant op met Almere. AKO is al veel eerder uit Almere-Buiten verdwenen waardoor er nu nergens nog boeken te vinden zijn.
Culturele armoede.
In het centrum van Almere-Stad is het niet veel beter. Op het station is AKO verdwenen, in het oude winkelcentrum zaten twee winkels van De Ark en twee van Bruna. Een grote Polare/Selexyz is nog slechts een herinnering en ook Libris heeft ooit een poging gedaan. Op dit moment zit er nog een winkel van Stumpel, onlangs vertrokken naar een kleiner pand. Een mooie winkel, dat wel. Iets verderop, in Muziekwijk, zit nog een Bruna die drijft op de verkoop van loterijen en tabak.
In Almere-Haven zit mijn winkeltje, omhoog gekropen uit de overleden resten van een Plantage boekwinkel. Ooit zaten er ook nog een Bruna en een Primera. Boeken en Almere gaan op de één of andere manier niet echt samen. Althans, niet via de stenen boekwinkels. Veel inwoners bestellen hun boeken online en halen die dan af bij de boekwinkel. Meestal stilzwijgend en soms met de mededeling dat ze hun boeken komen ophalen.
Langzaam maar zeker is het de doodsteek van alle boekwinkels in Almere en op langere termijn het eind van het Nederlandstalige boek. Ieder nieuw boek van enige betekenis kan alleen worden uitgebracht door de investering van de gezamenlijke boekwinkels in Nederland. Auteurs van het kaliber David Baldacci, Youp van ’t Hek en Geert Mak gaan niet verdwijnen, maar nieuwe auteurs krijgen geen enkele kans meer. Omdat online winkels niet of nauwelijks investeren en bij het wegvallen van boeken gewoon overstappen op een nieuw soort spijkertje of nog grotere pakken luiers.
In het kielzog van de boeken verdwijnen ook de tijdschriften. Gespecialiseerde motor- en autobladen. Puzzelboekjes, muziekbladen en al die titels die ze niet bij de plaatselijke supermarkt hebben liggen.
Zonder boekwinkels had Harry Potter nooit bestaan, was Games Of Thrones nooit verschenen, hadden we nooit gehoord van Mathijs Deen en Anya Niewierra. Geen Rutger, Paco en Thomas of MeisjeDjamila. Misschien dat er een paar auteurs zijn die met eigen geld hun boeken kunnen slijten aan Het Kruidvat, waar ze voor een paar euro tussen de haarlak en doosjes paracetamol in een puntmandje komen te liggen.
Het is een doemscenario dat nog ver voor ons ligt, maar met ieder boek dat online wordt besteld komt het dichterbij. Veel mensen denken dat online goedkoper is. Of dat je het sneller in huis hebt. Het is allebei niet waar. Ze kunnen je online ook niet adviseren of je attenderen op boeken die je gewoon móet lezen.
Boeken koop je bij de boekwinkel.
En nergens anders.
Eric Herni is Eigenaar bij Boekhandel Eric Herni (The Read Shop Almere-Haven)