Column Peter Damman: Gelukkig zijn er veel goede deskundigen!

Peter Damman is voorzitter Officers World en entrepreneur.

Er is een interessant nieuw beroep ontstaan waar we niet meer om heen kunnen ; de professionele duider! Je kan tegenwoordig echt niet meer zonder. Elk stukje informatie, podcast , nieuws, of online trending topic, de duider helpt ons om alles goed te begrijpen. En hij of zij is tegenwoordig overal. Het onderwerp maakt niet uit en deskundigheid al evenmin. Of het nu gaat om sport , politiek, beurskoersen, het weer of zaken doen, de duider kan het ons allemaal nog een keer helder uitleggen. Immers, dat is ook de klassieke betekenis van het woord duiden. Een vaak gestelde vraag aan de duider is: ‘wat hij dacht toen hij dit nieuws hoorde?’ En dan volgt er een uitgebreide beschouwing, al dan niet gemixt met een sterke persoonlijke mening. Prachtig toch? 

Maar eigenlijk zijn we allemaal een beetje een duider. Kijk bijvoorbeeld eens naar sportwedstrijden. Deze hebben allemaal dezelfde bijzondere dynamiek. Spanning en amusement. Maar de rolverdeling is altijd volledig duidelijk. Op het veld staan de spelers, de gladiatoren , die de aanwezige fans emotioneren en vermaken. Op de tribunes, in de skybox, of langs het veld zitten de fanatieke toeschouwers die comfortabel onderuitgezakt de wedstrijd bekijken en naar hartenlust commentaar geven. Op de duurdere plaatsen is het meestal wat rustiger , want dat hoort nu eenmaal bij de status van die plek. Door deze gezellige mix van toeschouwers ontstaat er hopelijk een wisselwerking die sfeer in het stadion moet brengen. Maar toch is er een opmerkelijk verschil. De spelers zijn actief, zetten zich in, en ondernemen actie, en nemen beslissingen. Op de tribune zitten de zogenaamde analisten en liefhebbers die het altijd beter weten. Ze hebben een sterke mening over de tactiek en de spelers en hoe de wedstrijd te winnen. Niet gehinderd door enige kennis of ervaring. Vaak wordt gezegd dat bij elke grote sportwedstrijd er zeker 10.000 extra coaches op de tribune zitten. En dat is heel vermakelijk en het hoort er ook bij. En commentaar geven lucht lekker op! 

Anders wordt het als bovenstaande analogie wordt toegepast binnen het bedrijfsleven. Ook daar zijn er spelers actief op het veld en zijn er ‘kenners’ die vanaf de zijlijn precies weten wat er aan de hand is We kennen allemaal wel de collega’s van de ondersteunende afdelingen die bij elk nieuw commercieel initiatief op de rem trappen en in staat zijn om 10 redenen te vinden waarom iets niet moet worden gedaan. Ze weten een ondernemende collega met een nieuw idee razendsnel af te branden en zijn enthousiasme direct naar het nulpunt te brengen. En als er dan gevraagd wordt naar alternatieve suggesties , of wat er dan wél moet gebeuren, dan geven ze niet thuis. Of er wordt maar wat geroepen, omdat anders hun naam niet voorkomt in het verslag van de vergadering.  

Net als in teamsport, waar alle spelers een gezamenlijk doel hebben, zou het in een bedrijf ook zo moeten gaan. Alleen met collectief enthousiasme, positivisme en goede doelstellingen wordt succes behaald. En dat betekent dat alleen maar commentaar geven niet past binnen een gezonde cultuur waarbij je iets wilt veranderen. Dan krijgen we een tribunemaatschappij met alleen maar roeptoeters. Ondernemende medewerkers dienen extra gekoesterd en gestimuleerd te worden. Natuurlijk gaat het dan wel eens mis, maar zonder deze energieke gangmakers blijven bedrijven teveel stilstaan. Want het is duidelijk dat vaak de mooiste nieuwe producten en technologieën worden ontwikkeld door de dromers, dwarsliggers en anders visionair denkenden. En niet door onderuitgezakte deskundigen die slechts commentaar leveren maar verder niets bijdragen. 

Ik realiseer mij echter zeker ook dat er verschillende types mensen zijn. Niet iedereen wil op de barricades staan en initiatief nemen. En we hebben natuurlijk wel iedereen nodig, zowel de ‘doeners’ als de ‘volgers’. Maar beiden moeten wel de ruimte krijgen. Elk bedrijf zou ervoor moeten waken dat er binnen de organisatie een goede balans is tussen structuur en controle, en innovatief ondernemerschap. Als we allemaal een deskundige duider worden zonder iets bij te dragen aan de oplossing dan gaat het goed mis. 

Gelukkig zijn er dus nog voldoende doorzetters die zich door het onvermijdelijke commentaar niet laten ontmoedigen. Het is prima dat er veel ‘deskundige’ mensen op de tribune zitten, maar we moeten de spelers op het veld wel koesteren. Anders is voordat de wedstrijd begint de uitslag al bekend. Maar ja, de deskundigen hadden de uitslag uiteraard al lang voorspeld….