Nadat wij eind december vorig jaar op last van de overheid de deuren moesten sluiten vanwege corona, is ook 2021 een moeizaam jaar geworden. Ruim vier maanden niets mogen verkopen laat diepe sporen na. De blijdschap die er was toen wij eindelijk weer boeken en tijdschriften mochten verkopen is inmiddels vervangen door grote zorgen over hoe wij kunnen overleven. In mijn geval is er absoluut vreugde over het feit dat de boekenomzet geweldig gaat. Het verschil met 2020 – ons beste jaar ooit – is minimaal en als wij dit jaar met de kerstdagen gewoon open zijn dan moet het een prachtig boekenjaar worden. Op zich opmerkelijk, als je beseft dat boeken ons enige product is dat zonder veel problemen ook online te bestellen is. Onze klanten hebben echter een duidelijk
statement gemaakt: wij steunen de lokale boekwinkel.
Het probleem van onze winkel zit hem in de andere producten die noodzakelijk zijn voor ons voortbestaan. Tijdschriften, wenskaarten, kantoor- en schrijfwaren. Die blijven ver achter bij vorig jaar. Terwijl het niet echt producten zijn die je makkelijk online kan kopen. Het zorgde ervoor dat augustus en september 2021 de slechtste maanden waren sinds de opening van onze winkel. Terwijl wij de afgelopen twee jaar ook met deze producten juist enorm in de lift zaten. Kopen de mensen hun wenskaarten tegenwoordig bij de supermarkt? Bij de drogist? Winkels die tijdens de lockdown wél gewoon door mochten gaan met verkopen. Of die het in deze maanden op slinkse wijze hebben toegevoegd aan hun assortiment.
Bij tijdschriften zou het te maken kunnen hebben met abonnementen. Als je vier maanden nergens terecht kan voor je tijdschriften, dan is de verleiding groot om dan maar een abonnement af te sluiten. Mogelijk dat deze mensen straks weer bij ons terug komen als ze een jaar hebben volgemaakt. Ondertussen hoor en lees ik dat veel boekwinkels in Nederland om verschillende redenen er mee zijn gestopt. Of er binnenkort mee ophouden. Soms omdat ze er geen zin meer in hebben, omdat de eigenaar met pensioen gaat en geen opvolger heeft gevonden of omdat ze geen geld hebben voor een noodzakelijke verbouwing. In veel gevallen is de onderliggende reden wel degelijk te herleiden naar corona. Vier maanden dicht heeft er bij veel ondernemers behoorlijk ingehakt en als je al die tijd geen stuiver aan steun hebt gekregen, dan is het op een gegeven moment wel voorbij. Door zolang in te teren op je eigen spaargeld heb je uiteindelijk weinig andere keuze dan je winkel te sluiten om met zo min mogelijk kleerscheuren weg te kunnen lopen.
In Almere-Haven voelen wij de klap van december vorig jaar nog altijd. Dat zie je onder andere terug in een deel van ons assortiment. Het assortiment cadeaukaarten is zo goed als verdwenen en ook postzegels zijn nauwelijks nog aanwezig. Producten die om behoorlijke investeringen vragen en onder aan de streep niets of nauwelijks iets opleveren. Het zijn zogenaamde serviceartikelen. Je hebt ze nodig om klanten binnen te krijgen en je hoopt dat ze dan ook een tijdschrift of boek meenemen. Misschien niet nu, maar dan toch zeker volgende maand. Op een gegeven moment moet je echter de keuze maken: geef je het weinige geld dat je hebt uit aan nieuwe boeken voor je eigen winkel of aan cadeaukaarten van Bol en Amazon. Of aan velletjes postzegels, die je een investering van een paar duizend euro kosten en waar je onderaan de streep zo goed als niets aan verdiend.
Voor veel ondernemers is de keuze dan niet moeilijk. Ook voor mij niet, al kost het je natuurlijk wel klanten. Veel mensen hebben geen enkel begrip voor het feit dat je geen velletjes postzegels verkoopt. Je legt het uit en zegt dat wij wel zegels kunnen uitprinten als ze hun geschreven kaarten meenemen en bij ons in de brievenbus gooien. Soms verlaten ze dan echter alsnog hoofdschuddend en mopperend de winkel en zie je ze niet meer terug.
Het is voor ons een wedstrijd die we niet kunnen winnen. De afweging is echter simpel: we kunnen ons geld maar één keer uitgeven en doen dat liever aan producten waar we iets mee verdienen. Alleen dan kunnen wij de huur betalen. Alleen dan maken wij kans om te overleven.
Eric Herni is Eigenaar bij Boekhandel Eric Herni (The Read Shop Almere-Haven) en schrijft met grote regelmaat een column over zijn boekwinkel in Almere-Haven. Over de gevolgen van corona voor de retail en de kunst van het overleven.
